Baranów Sandomierski
amek
zbudowany został w latach w XVI wieku a ściślej jego budowę rozpoczęto
w 1569 roku. Głównym architektem był Włoch Santi Gucci budujący na zlecenie
rodziny Leszczyńskich.
Była to budowla
trzyskrzydłowa, założona na planie prostokąta posiadająca wewnętrzny
dziedziniec ozdobiony dwukondygnacyjnymi krużgankami, powstały przez połączenie
dwóch skrzydeł zamku murem kurtynowym od strony południowej. W środku frontowej
elewacji znajdowała się wieża bramna z główną bramą wjazdową a w czterech
narożach stały okrągłe baszty zwieńczone kopulastymi hełmami. Później wokół
zamku powstały bastionowe fortyfikacje, największe w ówczesnym czasie w
Polsce lecz dzisiaj nieistniejące.
W 1677 roku zamek
zakupił książę Jerzy Wiśniowiecki a pięć lat później zamek przechodzi w
ręce Józefa Karola Lubomirskiego, który rozbudowuje rezydencję. Następnie
dość często zmieniają się właściciele baranowskiego zamku a są nimi znane
rody takie jak: Sanguszkowie, Potoccy, Krasiccy.
W zamku oprócz
wspaniałego wystroju znajdują się także dzieła sztuki a przede wszystkim
wspaniała biblioteka założona jeszcze przez pierwszych właścicieli - Lubomirskich
a systematycznie uzupełniana przez Krasickich. Niestety w 1849 roku 24
września pożar jaki wybuchł na zamku niszczy jego wnętrze w tym także gromadzony
przez tyle lat księgozbiór. Brak funduszy na odbudowę powoduje, że zamek
pomału ulega dalszemu zniszczeniu i w rezultacie wystawiony zostaje na
licytację. Nowym właścicielem zostaje Feliks Dolański i rodzina ta włada
zamkiem do 1945 roku. Później budowlę przejmuje Skarb Państwa.
W 1956 roku przeprowadzone
zostają prace konserwatorskie, które przywracają zabytkowi dawny blask.
Od 1958 roku opiekunem zamku zostaje Ministerstwo Przemysłu Chemicznego
a w 1968 roku zamek przekazano Kopalniom i Zakładom Przetwórczym Siarki
"Siarkopol" w Machowie. Obecnie jego właścicielem jest Agencja Rozwoju Przemysłu
S.A w Warszawie od 1997 roku.
Zamek w Baranowie
często określany jest także mianem "Małego Wawelu" lub "Perłą Renesansu".